Yuri Ancarani, włoski artysta wizualny i reżyser filmowy, jest jednym z najciekawszych współczesnych twórców działających na pograniczu filmu dokumentalnego i wideo-artu. Jego wysmakowane wizualnie dzieła poprzez wspaniałe operowanie dźwiękiem i muzyką tworzą efektowne obrazy różnych zakątków świata, niezmiennie rzucając nowe światło na wydawałoby się dobrze znane i opisane miejsca i tematy. W jego twórczości szczególną wagę odgrywają dwa elementy: obraz, często koncentrujący się na z pozoru nieistotnych elementach, oraz dźwięk wypełniający jego filmy czasami ledwie zauważalną drugą płaszczyzną.
Na festiwalu zaprezentujemy szeroki przegląd twórczości Ancaraniego. Tryptyk „Choroba żelaza” otwiera film „Wódz” („Il Capo”) będący serią obrazów z wydobycia marmuru karrarejskiego. Tytułowy wódz to szef kamieniarzy wydobywających marmur. Mężczyzna, działając pośród huku maszyn, dyryguje operatorami ciężkiego sprzętu odłamującego kolejne bloki kamienia. Hałas jest tak dojmujący, że kierownik porozumiewa się ze swoimi robotnikami gestami rąk i dłoni, tworząc nieświadomie piękne, niemal baletowe układy choreograficzne. Druga cześć cyklu to film „Platforma Luna” („Platforma Luna”) obrazujący trzy tygodnie życia płetwonurków, pracujących na dużych głębokościach na znajdującej się pod wodą platformie badawczej.
Ostatnia część to film „Da Vinci” („Da Vinci”), który jest swoistym portretem skomplikowanego robota chirurgicznego. Kamera rejestruje pracę maszyny, to, jak steruje nią operująca lekarka, oraz wnętrze ludzkiego ciała, poddane zabiegom robota. Ancarani przedstawia ruchy maszyny i kierującego nią człowieka – obrazując choreografię ruchów – akcje i reakcje.
Film „San Siro” („San Siro”) obrazuje legendarny mediolański stadion piłkarski. Widzimy krzątających się wokół stadionu ochroniarzy, rozstawianie barierek, podłączanie prądu, inspekcję karabinierów, podlewanie i naświetlanie trawy oraz „pracujące” pod ciężarem kibiców betonowe trybuny filmowane od spodu. Nie widzimy natomiast zawodów ani towarzyszących im emocji – impresyjny film pokazuje stadion jako osobny byt, żyjący własnym rytmem.
„Wyścig. Antropologia współczesnej pustyni” („The Challenge”) zrealizowany został w Katarze. Ancarani przygląda się suchej pustynnej krainie i zamieszkującym ją nomadom-milionerom, których rozrywką jest sokolnictwo. Przyglądamy się ptakom i ich właścicielom podczas aukcji licytacyjnej, w trakcie treningu i na zawodach. Ancarani idzie jednak dalej i dzięki zainstalowanym na głowach ptaków specjalnym kamerom pokazuje nam także świat z ich perspektywy, w ten sposób odrealniając życie ludzi i pokazując względność punktu widzenia.
Na 14. Millennium Docs Against Gravity zaprezentujemy także „Zombi z batem” („Whipping Zombie”) – pulsujący rytmem i brzmieniem film o haitańskim vodou. Ancarani rejestruje rytuał, w trakcie którego w tancerzy wstępują duchy bóstw. Towarzyszącą rytuałowi rytmiczną muzykę graną na bębnach reżyser łączy z muzyką stukających młotków, którymi tamtejsi rzemieślnicy wyrabiają ze starej blachy metalowe ozdoby. To zderzenie dźwięków i rytmów tworzy prawdziwie hipnotyzującą mieszankę.
Prace wideo Ancaraniego były prezentowane w najważniejszych światowych muzeach i na festiwalach sztuki (m.in. w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, rzymskim MAXXI i na weneckim Biennale), a filmy na najważniejszych światowych festiwalach filmowych – w Wenecji, Rotterdamie, Hot Docs w Toronto, IDFA w Amsterdamie czy SXSW w Austin, Teksas. Podczas 14. Millennium Docs Against Gravity po raz pierwszy zostanie zaprezentowana w Polsce twórczość tego artysty w tak bogatym kształcie.
