Tam, gdzie powinniśmy być

Aidan Moffat to ekslider popularnego w latach 90. ubiegłego wieku szkockiego zespołu Arab Strap. Dziś, choć nadal jest gwiazdą, szuka na siebie nowego pomysłu. Sięga po bogaty szkocki folklor, pieśni, wśród których dorastał (niektóre liczą po kilkaset lat), i które wciąż są śpiewane – nie tylko w pubach na prowincji, ale także w wielkich salach koncertowych Edynburga i Glasgow. Ci, którzy pamiętają rozśpiewanych w naszym kraju irlandzkich kibiców mistrzostw Europy w piłce nożnej wiedzą, że na Wyspach ludowy folklor to wciąż żywa część kultury.

Muzyk rusza w trasę po bezdrożach swojej ojczyzny. Wśród zapierających dech w piersiach pejzaży spotyka ludowych muzyków, którzy wciąż wykonują muzykę rozbrzmiewającą w tych stronach od wieków. Najważniejszą wśród nich jest 79-letnia Sheila Stewart, wychowana wśród travellersów, dysponująca charakterystycznym, przenikliwym głosem, która występowała przed papieżem i w Białym Domu. Jest ostatnią z rodu o wielkich tradycjach – odchodzi ze świata z gorzką świadomością, że wraz z nią bezpowrotnie zginie tradycja niektórych pieśni, które były przekazywane z pokolenia na pokolenia w żyjących na marginesie społeczeństwa grupach „wędrowców”. Jest niewzruszoną purystką, która krytykuje Moffata za zmienianie słów w utworach, których nauczyła ją matka. On zaś uważa, że powtarzanie wciąż tego samego prowadzi donikąd, chce by odwieczne melodie miały treść, z którą mogą się identyfikować współcześni Szkoci – po ich entuzjastycznej reakcji na koncertach można oczekiwać, że jego pomysł ma szansę odnieść sukces.

Ich relacja jest osią filmu, ale tło jest równie atrakcyjne – pojawia się w nim potwór z Loch Ness, kwestia niepodległości, realia trasy koncertowej, wszystko podlane niepodrabialnym wyspiarskim humorem, pełnym ironii i dystansu do samego siebie. Najważniejsza jest oczywiście muzyka – kilkanaście melodii, które (choć słyszymy je po raz pierwszy) brzmią, jakbyśmy znali je od zawsze. A poziom sprośności w tekstach przyprawi o rumieniec nawet weselnego wujka.